आजको डिजिटल युगमा मोबाइल बालबालिकाको हातमा दिनु सामान्यजस्तै बन्दै गएको छ। तर, यसले सकारात्मक र नकारात्मक दुबै असर पार्न सक्छ। त्यसैले सोचविचार गरेर, नियम बनाएर मात्र मोबाइल दिनुपर्छ।
मोबाइलका फाइदाहरू
शिक्षा र सिकाइमा सहयोगी
शैक्षिक एप्स, युट्युब भिडियो, अनलाइन क्लास आदि मार्फत सिकाइ सहज हुन्छ।
संचारको माध्यम
अभिभावकसँग सम्पर्क राख्न सजिलो हुन्छ, विशेषतः बालबालिका विद्यालय वा ट्युसन गएका बेला।
प्रविधिसँग परिचित
बाल्यकालदेखि नै प्रविधिको ज्ञान हुनु भविष्यका लागि उपयोगी हुन सक्छ।
रचनात्मकता विकास
भिडियो बनाउने, फोटो खिच्ने, नयाँ एप प्रयोग गर्ने आदि कार्यले सृजनात्मक सोचलाई बढावा दिन सक्छ।
मोबाइलका जोखिमहरू
लत लाग्ने खतरा
अनियन्त्रित प्रयोगले गेम, टिकटक, युट्युब आदिमा लत लाग्न सक्छ।
स्वास्थ्यमा असर
आँखामा असर, निद्रा कम हुने, मानसिक चञ्चलता आदि देखिन सक्छ।
सामाजिक विकासमा असर
वास्तविक समाजभन्दा मोबाइलमै रमाउँदा सामाजिक व्यवहार सिक्न समस्या हुन सक्छ।
अनुचित सामग्री हेर्ने खतरा
इन्टरनेटमा नकारात्मक, हिंसात्मक वा अश्लील सामग्रीसम्म पुग्ने जोखिम हुन्छ।
के गर्ने त?
उमेर अनुसारको समयसीमा तय गर्नुहोस् (जस्तै: ५–१० वर्षका लागि दिनको १ घण्टा)
शैक्षिक उद्देश्यका लागि मात्र प्रयोग गर्ने व्यवस्था मिलाउनुहोस्
पेरन्टल कन्ट्रोल (parental control) प्रयोग गरेर आपत्तिजनक सामग्रीबाट जोगाउनुहोस्
एकैसाथ प्रयोग गर्नुहोस् — सँगै बसेर हेर्नु वा खेल्नुले नियन्त्रणमा रहन्छ
बाहिरी खेल र सामाजिक गतिविधिमा जोड दिनुहोस्
मोबाइल बालबालिकालाई दिनु हुँदैन भन्नु भन्दा पनि कसरी, कहिले, कति समय र किन दिने भन्ने सोचेर दिनु आवश्यक छ। सही मार्गदर्शन र नियन्त्रणका साथ मोबाइल सहयोगी साधन बन्न सक्छ, नत्र नोक्सानीको कारण पनि बन्न सक्छ।
